Etholiad Senedd Cymru 2026: Cyfarwyddiadau

Mae'r Bwrdd Rheoli Etholiadol wedi cyhoeddi cyfarwyddiadau i Swyddogion Canlyniadau ar gyfer etholiad Senedd Cymru a gynhelir ar 7 Mai 2026.

Gallwch ddarllen y cyfarwyddiadau llawn drwy glicio yma.

Beth yw cyfarwyddiadau?

Gall y Bwrdd Rheoli Etholiadol gyhoeddi cyfarwyddiadau cyfreithiol rhwymol i Swyddogion Cofrestru Etholiadol a Swyddogion Canlyniadau ynghylch sut mae etholiadau datganoledig yn cael eu cynnal.

Cyn cyhoeddi cyfarwyddiadau, mae'r Bwrdd Rheoli Etholiadol yn ymgynghori â Swyddogion Canlyniadau a chyda'r Comisiwn Etholiadol.

Gall y Bwrdd Rheoli Etholiadol gyhoeddi cyfarwyddiadau pellach ar gyfer yr etholiad hwn yn ddiweddarach.

Cyfarwyddiadau (Etholiad Senedd Cymru 2026)

Rhoddir y cyfarwyddiadau hyn gan y Bwrdd Rheoli Etholiadol (BRhE) o dan Adrannau 20B ac 20C Deddf Comisiwn Democratiaeth a Ffiniau Cymru etc. 2013 (“Deddf 2013”), fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf Etholiadau a Chyrff Etholedig (Cymru) 2024 (“Deddf 2024”).

O dan y ddeddfwriaeth hon, caiff y BRhE roi cyfarwyddiadau yn ysgrifenedig i Swyddogion Canlyniadau a Swyddogion Cofrestru Etholiadol ynglŷn ag arfer swyddogaethau’r swyddogion yn gysylltiedig ag etholiadau’r Senedd.

Fel sy’n ofynnol gan ddeddfwriaeth, mae’r Cyfarwyddiadau wedi bod yn destun ymgynghori ffurfiol â’r Comisiwn Etholiadol. Cynhaliwyd ymgynghoriad anffurfiol â Swyddogion Canlyniadau, hefyd. Mae’r cyfarwyddiadau terfynol a gyhoeddwyd yn adlewyrchu materion a amlygwyd a sylwadau a wnaed yn yr ymgynghoriadau hynny.

Cymeradwyodd y BRhE y set derfynol hon o gyfarwyddiadau ar 3 Hydref 2025. Mae’r tabl isod yn datgan y cyfarwyddiadau’n llawn gyda sylwadau byr lle gallai eglurhad fod yn ddefnyddiol.

1. Papur Pleidleisio

Lliw Papurau Pleidleisio

(a) Yn amodol ar gyfarwyddyd 1(b) isod, mae’n rhaid i bapurau pleidleisio fod yn wyn ac mae’n rhaid i bapurau pleidleisio a dendrwyd fod yn binc.

(b) Ceir defnyddio papurau pleidleisio a/neu bapurau pleidleisio a dendrwyd â lliwiau eraill:

1. yn etholaethau Caerdydd Penarth a/neu Gaerdydd Ffynnon Taf, am resymau hwylustod gweinyddol sy’n deillio o’r ffaith bod yr etholaethau hynny’n rhannu swyddog canlyniadau;
   
2. pan ailgyhoeddir papurau pleidleisio am unrhyw reswm; a/neu
3. mewn amgylchiadau eithriadol eraill pan fydd y swyddog canlyniadau o’r farn y dylid defnyddio lliwiau eraill am resymau anghenraid gweinyddol neu er mwyn osgoi dryswch ymhlith etholwyr, er enghraifft er mwyn rheoli materion trawsffiniol.

Y papur pleidleisio yw’r brif ddogfen ar gyfer pleidleiswyr yn yr etholiad. Mae hyn yn darparu papur cyson i bob pleidleisiwr.

2. Hysbysiadau

Cyhoeddi Hysbysiad o Etholiad

Mae’n rhaid i Swyddogion Canlyniadau gyhoeddi’r Hysbysiad o Etholiad yn ystod yr wythnos sy’n dechrau 23 Mawrth 2026.

Mae hyn yn darparu dull cyson o gyhoeddi’r Hysbysiad a hefyd yn golygu bod y cyfnod enwebu ar gyfer pleidiau ac ymgeiswyr yn gyson, at ei gilydd, ledled Cymru.

3. Cardiau Pleidleisio

Dyddiad anfon cardiau pleidleisio

Mae’n rhaid i Swyddogion Canlyniadau sicrhau bod cardiau pleidleisio’r prif argraffiad yn cael eu hanfon at etholwyr erbyn 3 Ebrill 2026 fan bellaf.

Bydd sicrhau bod mwyafrif helaeth y cardiau pleidleisio’n cyrraedd yn ystod yr un wythnos yn darparu cysondeb ledled Cymru.

4. Ail Hysbysiad Addasu Etholiad Interim

Dyddiad Cyhoeddi

Mae’n rhaid i Swyddogion Cofrestru Etholiadol gyhoeddi’r Ail Hysbysiad Addasu Etholiad Interim rhwng 21 Ebrill a 24 Ebrill 2026.

Yn sgil cyhoeddi’r Ail Hysbysiad Addasu Etholiad Interim yn agos i’r dyddiad cau ar gyfer gwneud cais am bleidlais drwy’r post, gall ail gyhoeddiad o bleidleisiau drwy’r post gynnwys yr etholwyr hynny sydd wedi gwneud cais am bleidlais drwy’r post ers y cyhoeddiad cyntaf, gan sicrhau eu bod yn cael eu pecynnau post cyn gynted â phosibl ac nad oes rhaid iddynt aros tan y cyhoeddiad olaf.

5. Cadarnhau a Chyfrif

Amseru'r Cyfrif

Mae’n rhaid i Swyddogion Canlyniadau sicrhau bod y blychau pleidleisio cyntaf yn cael eu hagor ar ôl 9:00am a dim hwyrach nag 11:00am ar ddydd Gwener 8 Mai 2026 i ganiatáu ar gyfer dechrau cadarnhau a chyfrif. Ni fydd pleidleisiau’n cael eu cyfrif dros nos, ond mae’n rhaid i’r broses gadarnhau/cyfrif ym mhob etholaeth fod yn mynd rhagddi erbyn 11:00am ar 8 Mai 2026.

Yn yr holl amgylchiadau pan fydd y Swyddog Canlyniadau o’r farn y dylai’r broses gadarnhau ddigwydd dros nos oherwydd rheidrwydd gweinyddol, er enghraifft er mwyn rheoli materion trawsffiniol, caiff wneud hynny.

Mae’r Cyfarwyddyd yn ffurfioli’r safbwynt na fydd pleidleisiau’n cael eu cyfrif dros nos, ond yn sicrhau na fydd oedi diangen, gyda phob sesiwn Gyfrif yn mynd rhagddi erbyn 11:00am.

Nid yw’r Cyfarwyddyd yn mynnu bod yr holl flychau pleidleisio wedi cael eu derbyn yn y Ganolfan Gyfrif/Canolfannau Cyfrif erbyn 11:00am ar 8 Mai. Y cyfan y mae’n ei fynnu yw bod blychau’n dechrau cael eu hagor erbyn 11:00am.

Nid yw’r Cyfarwyddyd yn atal Swyddogion Canlyniadau rhag gwneud gwaith paratoi yn syth ar ôl i’r pôl gau. Nid yw cadarnhau/cyfrif y pleidleisiau ar 8 Mai yn atal cysoni papurau heb eu defnyddio neu a ddifethwyd a gwirio rhifyddeg ar Gyfrifon Papurau Pleidleisio ar ddiwedd pôl/dros nos. Fodd bynnag, atgoffir Swyddogion Canlyniadau os byddant yn gwirio papurau wedi’u difetha neu heb eu defnyddio, neu’n dechrau’r cam cadarnhau, ar ddiwedd pôl/dros nos, bydd angen caniatáu i ymgeiswyr, asiantiaid, arsylwyr ac ati arsylwi. Mae’r angen i sicrhau tryloywder, craffu a derbyn yn hollbwysig, felly byddai angen rhoi gwybod i ymgeiswyr, asiantiaid, arsylwyr ac ati am fanylion unrhyw weithgareddau o’r fath.

6. Pleidleisiau drwy'r Post

Chwiliad gan y Post Brenhinol

Mae’n rhaid i Swyddogion Canlyniadau wneud trefniadau gyda’r Post Brenhinol i chwilio’r swyddfa ddosbarthu/swyddfeydd dosbarthu ar gyfer eu hetholaeth ar y diwrnod pleidleisio er mwyn sicrhau, cyn belled ag y bo’n bosibl, bod yr holl becynnau post yn y system yn cael eu hadfer.

Bydd y BRhE yn cysylltu’n ganolog â’r Post Brenhinol, ond bydd angen i’r trefniadau lleol ar gyfer derbyn y chwiliad gael eu gwneud gan bob Swyddog Canlyniadau gyda’i gynrychiolydd yn y Post Brenhinol. Dylid gwneud pob ymdrech i adfer yr holl bleidleisiau a fwrwyd er budd pleidleiswyr.

Lawrlwytho Dogfen

1. Cyfarwyddiadau
   Maint ffeil: 171.75 KB